აზოვო-ჩერნომორსკის საინჟინრო ინსტიტუტის ასპირანტმა მაქსიმ პოპოვმა დააპროექტა და ააშენა ენერგოდამზოგავი სათბური, რომელიც ავტონომიურია ზერნოგრადის კომუნალური ქსელებისგან. ასეთ კომპლექსებს ბიოვეგეტარიას უწოდებენ. ისინი საშუალებას გაძლევთ გაზარდოთ სხვადასხვა კულტურები სათბურში მთელი წლის განმავლობაში. ასეთი ტექნოლოგიები ახლახან იწყებენ გამოყენებას სოფლის მეურნეობაში და ჯერ არ მიუღიათ ფართო გავრცელება.
ახლა მაქსიმ პოპოვის მიერ აშენებულ სათბურს ტესტირება უტარდება. დაიწყო მიკრომწვანე და ტრადიციული მწვანილის მოყვანა. მაქსიმის თქმით, მოსავალი კარგია და შემოსავალი უკვე მოაქვს.
მაქსიმ პოპოვი, მეცნიერი და დამწყები მეწარმე, მისმა ხელმძღვანელმა დაარწმუნა, რომ დაეწყო მაღალტექნოლოგიური სათბურების განვითარება. მაქსიმს არ სურდა სასათბურე მეურნეობების შესწავლა, მაგრამ კოლეგების რჩევის მოსმენის შემდეგ ცდილობდა და დაინტერესდა თემით.
– მაგისტრატურაშიც აჟიტირებდნენ, რომ სათბურები გამეკეთებინა, მაგრამ არა, ამის სული არ მქონდა. მერე მაგისტრატურაში ჩავაბარე, ჩემმა ხელმძღვანელმა შემომთავაზა სათბურის გაკეთება, დავთანხმდი. აბა, წავიდეთ. დავიწყეთ ნელ-ნელა სამეცნიერო სტატიების წერა, მასალის დაგროვება და მივედით ბიოვეგეტარიანელის განვითარებამდე.
2019 წელს მაქსიმმა გაიმარჯვა უმნიკის კონკურსში და მიიღო გრანტი ინოვაციების ხელშეწყობის ფონდიდან 500 ათასი რუბლის ოდენობით, რამაც მას საშუალება მისცა პროექტი ნახატებიდან ცხოვრებაში გადაეტანა. თავის ადგილზე, ზერნოგრადში, მაქსიმმა ააგო სათბურის პირველი ნიმუში.
ბიოვეგეტარიანული სათბურები განსხვავდება ჩვეულებრივი სათბურებისგან იმით, რომ ისინი მუშაობენ დამოუკიდებლად კომუნალური ქსელებიდან და შეუძლიათ სითბოს უზრუნველყოფა მთელი წლის განმავლობაში. მზის ენერგია გარდაიქმნება ელექტრო ენერგიად ფოტოელექტრული მოდულების გამოყენებით. წყალმომარაგების უზრუნველსაყოფად, მცენარეულობის ქვეშ კეთდება ჭა. მისგან წყალი ჩაედინება სათბურის მახლობლად დამონტაჟებულ ავზებში. ბიოვეგეტაციის კიდევ ერთი უპირატესობა ტრადიციულ სათბურებთან შედარებით არის ჩრდილოეთ იზოლირებული კედლის არსებობა, რომელიც ამცირებს სითბოს დაკარგვას ცივ ამინდში.
ბიოვეგეტაციის მთავარი მახასიათებელია ნიადაგში სითბოს შენახვისა და დაგროვების სისტემა. გაფართოებული პოლისტირონი მოთავსებულია დაახლოებით 50 სმ სიღრმეზე. ასხამენ ქვიშისა და ხრეშის ნარევის ფენას, მონტაჟდება თბომომარაგების სქემები, შემდეგ იდება ნარევის მეორე ფენა, ასხამენ ბეტონს, ზემოდან ასხამენ ნიადაგის ფენას.
ჩვეულებრივ სათბურებში, როცა დღის თბილ პერიოდში მაღალი ტემპერატურა იმატებს, ფანჯრები იხსნება და ინტენსიური ვენტილაცია იწყება. ბიოვეგეტარიანელებში სითბოს ნაკადი მიმართულია არა ქუჩისკენ, არამედ ნიადაგის ქვეშ ბეტონში. როცა ცივდება, ბეტონი გამოყოფს სითბოს, წიაღის სისტემიდან დინება გადადის ზემოთ.
ახლა მიმდინარეობს ბიოვეგეტარიის ექსპერიმენტული ნიმუშის ტესტირება. მეორე წელია იქ 20-მდე ჯიშის მიკრომწვანე და კლასიკური მწვანილი იზრდება.
სათბურები განკუთვნილია ფერმერული დასახლებებისთვის, სადაც არის ცენტრალური ელექტრომომარაგება, მაგრამ მინდვრებში კომუნიკაციები არ ხორციელდება. ბიოვეგეტარიანელის შექმნა საშუალებას გაძლევთ დაზოგოთ ქსელების დაკავშირება და სათბურის გათბობა. მაქსიმის თქმით, როცა ზამთარში ყინვა -23 °C-ს აღწევდა, სათბურში +13 °C იყო. მიუხედავად ვეგეტარიანული მცენარის უპირატესობებისა, რთულია მათი წარმოებისთვის ბიზნესის წამოწყება და პროექტის ბაზარზე გატანა. მაქსიმ პოპოვი ასეთი სათბურების გაყიდვას ახლა არ გეგმავს. მოთხოვნა სავარაუდოდ დაბალი იქნება. შექმნილ კრიზისულ ვითარებაში ყველა ცდილობს ფულის დაზოგვას, ამიტომ აირჩევს ტრადიციულ სათბურს, რომლის ღირებულებაც რამდენჯერმე ნაკლებია. გარდა ამისა, ვეგეტარიანული მცენარის გამოცდას მინიმუმ 5 წელი დასჭირდება, იდეალურია ის 10-დან 15 წლამდე. შექმნის ტექნოლოგია მკაფიოდ უნდა იყოს გაწერილი, დიზაინის ეტაპზე გამოვლენილი ყველა შეცდომა აღმოიფხვრას, Maxim აღნიშნავს:
— სათბური მე თვითონ ავაშენე, მეგობრებისა და ოჯახის წევრების დახმარებით. სადღაც უკუღმა გააკეთეს, დაუშვეს შეცდომები, გამოასწორეს ის ხარვეზები, რომლებიც საჭიროებს გამოსწორებას და გადაკეთებას.
მისი დამფუძნებელი გეგმავს სათბურის გამოყენებას საკუთარი სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის. მაქსიმმა უკვე შექმნა და პოპულარიზაციას უწევს Max Greenhouse-ის ბრენდს, რომლის ფარგლებშიც ყიდის სათბურში მოყვანილ პროდუქტებს. ვეგეტაციაში შეგიძლიათ დარგოთ ყველაფერი, თუნდაც კარტოფილი, ხუმრობს მაქსიმ პოპოვი:
– აქ საჭიროა მიდგომა ეკონომიკური მიზანშეწონილობის თვალსაზრისით. პომიდვრის ვეგეტაციის პერიოდი 3 თვეა, ისპანახი, რუკოლა, კალე - 21 დღე. ამიტომ, გამწვანებაზე გავამახვილეთ ყურადღება და ხალხი კარგად იღებს, მოთხოვნაც კარგია.
ახლა განხორციელება ძირითადად სოციალური ქსელების საშუალებით ხდება. უახლოეს მომავალში გეგმებში – რესტორნებსა და კაფეებთან ხელშეკრულებების გაფორმება. სათბურის შექმნაში დაახლოებით 600 ათასი მანეთი ჩაიდო, აქედან 500 ათასი გრანტი იყო, 100 ათასი დამფუძნებლის საკუთარი სახსრები. პროექტმა უკვე დაიწყო ანაზღაურება და შემოსავალი. ორი წლის განმავლობაში მაქსიმმა მოახერხა ინვესტიციების დაახლოებით 25-30% დაბრუნება. ზაფხულში ის გეგმავს თავისი მეურნეობის ფართობის გაფართოებას და მეორე ვეგეტარიანული განყოფილების აშენებას.